Người Bị Thoái Hóa Khớp Có Nên Tập Thể Dục?

Trong cộng đồng, không ít người vẫn còn giữ quan niệm rằng người bị thoái hóa khớp không nên vận động hay tập thể dục, vì sợ rằng điều này sẽ làm tình trạng khớp trở nên tồi tệ hơn. Tuy nhiên, đây là một hiểu lầm phổ biến và nguy hiểm, bởi lối sống ít vận động có thể khiến thoái hóa khớp tiến triển nhanh hơn và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Thực tế, tập thể dục đúng cách chính là một trong những biện pháp hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp hiệu quả. Điều quan trọng là phải lựa chọn phương pháp luyện tập phù hợp với tình trạng bệnh lý và thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.

1. Hiểu Đúng Về Thoái Hóa Khớp

Thoái hóa khớp (Osteoarthritis) là một bệnh lý mạn tính xảy ra do sự tổn thương và hao mòn của sụn khớp, kèm theo sự thay đổi cấu trúc xương dưới sụn và phản ứng viêm tại khớp. Biểu hiện thường gặp bao gồm:

Đau nhức âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng khớp
Cứng khớp buổi sáng hoặc sau thời gian nghỉ ngơi
Hạn chế vận động, giảm linh hoạt của khớp
Nghe tiếng lạo xạo khi vận động khớp.

Nhiều người bệnh cho rằng càng vận động, khớp càng dễ bị tổn thương. Tuy nhiên, nếu tránh vận động hoàn toàn, các cơ xung quanh khớp sẽ yếu dần, làm giảm khả năng bảo vệ khớp và tăng nguy cơ dính khớp, biến dạng khớp.

2. Lợi Ích Của Tập Thể Dục Đối Với Người Bị Thoái Hóa Khớp

Việc tập thể dục đúng phương pháp và đều đặn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho bệnh nhân thoái hóa khớp:

Giảm Đau Và Viêm: Tập luyện giúp tăng cường tuần hoàn máu, hỗ trợ quá trình chuyển hóa và loại bỏ các chất gây viêm trong dịch khớp. Đồng thời, vận động nhẹ nhàng còn giúp giảm cứng khớp và giảm cảm giác đau.
Tăng Cường Sức Mạnh Cơ Bắp: Khi hệ cơ quanh khớp được củng cố, áp lực tác động lên khớp sẽ được chia sẻ, giảm tải cho khớp tổn thương, từ đó làm chậm quá trình thoái hóa.
Cải Thiện Độ Linh Hoạt: Tập thể dục giúp duy trì và cải thiện phạm vi vận động của khớp, tăng tính linh hoạt, dẻo dai, giúp người bệnh di chuyển dễ dàng hơn trong sinh hoạt hằng ngày.
Kiểm Soát Cân Nặng: Cân nặng là một yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến áp lực lên các khớp chịu lực như khớp gối, khớp háng. Việc duy trì trọng lượng cơ thể lý tưởng giúp giảm gánh nặng cơ học lên khớp và làm chậm tiến triển bệnh.
Cải Thiện Tâm Lý: Người bị thoái hóa khớp thường phải đối mặt với tình trạng trầm cảm, lo âu do đau mãn tính. Tập thể dục đều đặn sẽ kích thích não tiết ra endorphin – hormone giúp cải thiện tâm trạng, tạo cảm giác tích cực và cải thiện chất lượng sống.

*Tập thể dục đúng phương pháp và đều đặn rất có ích cho người bệnh*

3. Những Lưu Ý Khi Tập Thể Dục Ở Người Bị Thoái Hóa Khớp

3.1. Lựa Chọn Bài Tập Phù Hợp

Không phải tất cả các bài tập đều phù hợp với người bệnh thoái hóa khớp. Các bài tập cường độ thấp, tác động nhẹ lên khớp nên được ưu tiên, ví dụ:

Đi bộ chậm rãi trên mặt phẳng
Bơi lội hoặc thể dục dưới nước (giúp giảm tải trọng lên khớp)
Yoga hoặc Thái Cực Quyền (tăng dẻo dai và cải thiện thăng bằng)
Đạp xe nhẹ nhàng (cải thiện độ linh hoạt khớp gối, hông).

3.2. Tránh Các Động Tác Gây Áp Lực Lớn Lên Khớp

Hạn chế các bài tập như:

Chạy nhanh, nhảy cao, bật nhảy
Mang vác vật nặng
Các môn thể thao đối kháng hoặc đòi hỏi thay đổi hướng nhanh

Những hoạt động này có thể gây sang chấn khớp hoặc làm tổn thương sụn khớp nghiêm trọng hơn.

3.3. Tập Luyện Điều Độ, Vừa Sức

Bắt đầu bằng các bài tập nhẹ, thời gian ngắn và tăng dần cường độ theo khả năng. Không nên tập quá sức, gây đau hoặc mỏi khớp sau tập. Việc duy trì thói quen luyện tập hàng ngày 15–30 phút/ngày sẽ đem lại hiệu quả tốt hơn là tập quá nhiều nhưng không đều đặn. Đặc biệt, trước mỗi buổi tập, nên dành 5–10 phút để khởi động, làm nóng cơ thể và kích hoạt hệ cơ – xương – khớp, từ đó giảm nguy cơ chấn thương.

3.4. Theo Dõi Phản Ứng Của Cơ Thể

Nếu sau buổi tập thấy xuất hiện các triệu chứng như: đau khớp kéo dài, sưng nóng khớp, hoặc khớp kém linh hoạt hơn, cần tạm ngừng tập luyện và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để điều chỉnh chương trình tập phù hợp.

3.5. Tham Khảo Ý Kiến Chuyên Gia

Người bị thoái hóa khớp nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa xương khớp hoặc chuyên gia vật lý trị liệu để được:

Đánh giá chính xác mức độ thoái hóa
Hướng dẫn bài tập phù hợp
Theo dõi tiến trình phục hồi và điều chỉnh tập luyện kịp thời.

Tập thể dục không chỉ không làm tổn hại khớp mà còn là “liều thuốc” hữu ích cho người bị thoái hóa khớp nếu được thực hiện đúng cách. Việc hiểu đúng về bệnh, lựa chọn hình thức vận động phù hợp và luyện tập đều đặn sẽ giúp người bệnh kiểm soát triệu chứng, nâng cao chất lượng sống và kéo dài tuổi thọ của khớp. Nếu bạn hoặc người thân đang sống chung với thoái hóa khớp, đừng e ngại vận động. Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ, lắng nghe cơ thể và tập luyện thông minh – sức khỏe khớp xương sẽ được cải thiện đáng kể qua từng ngày.